Bij de meeste “verhalen voor hart en ziel” heb ik er uitdrukkelijk voor gekozen om met een open einde te werken.
Wanneer in een helend verhaal een bepaald probleem behandeld wordt, is het belangrijk dat de ‘oplossing’ die wordt aangeboden ook aansluit bij de persoon waarvoor het verhaal wordt voorgelezen. En hoe kan je dit beter bekomen dan door de luisteraar zelf de afloop te laten bedenken? Op die manier wordt hij/zij uitgenodigd om zelf aan de slag te gaan met de metafoor uit het verhaal en het open einde dicht te breien. Ieder zal dit op zijn eigen unieke manier doen, waardoor het einde dat de luisteraar zelf verzint ook helemaal bij hem of haar past.
Hoe kan je de luisteraar aanzetten om het verhaal af te ronden?
Aan het open einde van het verhaal, heb ik enkele vragen genoteerd die je kan stellen. Je hoeft ze niet meteen allemaal na elkaar te stellen. Begin met de eerste vraag. Sommigen hebben hieraan genoeg om zelf verder te fantaseren. Als de luisteraar blijft aarzelen en niet goed weet hoe het verder moet met het verhaal, kan je de één van de volgende vragen stellen.
Het kan ook gebeuren dat een luisteraar aanvankelijk goed op dreef is, maar dan toch vast loopt. Dan kan je door vragen te stellen hem of haar weer op gang helpen. Je kan vragen hoe de hoofdpersonages zich voelen, wat ze doen, wat ze tegen elkaar zeggen, wat ze willen bereiken, wat hen tegenhoudt,…
Belangrijk is dat je zelf mee in de fantasie van het verhaal blijft en de luisteraar er niet uit trekt door ingewikkelde vragen te stellen of door een link te leggen naar zijn eigen probleem of situatie.
Denk erom: in verhalen kan alles! Dieren kunnen praten, doden kunnen terug tot leven komen, tovenaars kunnen overal opduiken, prinsen kunnen draken verslaan met hun blote handen, kabouters kunnen zich onzichtbaar maken, alles kan ineens veranderen of een droom blijken te zijn,… Trek de luisteraar vooral niet uit zijn fantasie door te stellen dat het iets vertelt wat niet mogelijk is.
Uiteindelijk is het de bedoeling dat de luisteraar tot een “happy end” komt waarin alles weer goed is gekomen. Sommigen nemen een korte weg en zijn na twee minuten aan “en ze leefden nog lang en gelukkig”. Anderen maken soms vele omwegen, laten de prins vele veldslagen uitvechten, laten de elfendokter vele remedies uitproberen alvorens de juiste te vinden, laten de diertjes eerst nog vele keren verdwalen voor ze de weg naar huis vinden,… Deze luisteraars hebben dit nodig. Geef hen dan ook de kans om die omwegen te maken; ze doen dit niet voor niets. Verlang dus niet dat het verhaal op 1-2-3 afgewerkt wordt. Neem even de tijd, geef de luisteraar de ruimte om op zijn manier het verhaal af te maken en laat zelfs toe dat het verhaal niet in één keer af geraakt. Misschien kom je niet tot een “happy end” deze keer. Lees dan de volgende dag of enkele dagen later het verhaal opnieuw en bekijk hoever je nu geraakt. Soms duurt het even voordat het onbewuste van de luisteraar klaar is voor een effectief einde aan het verhaal.
Is het voor de luisteraar te moeilijk om zelf een einde te verzinnen? Geen paniek. Hiervoor is er een mogelijk einde toegevoegd dat je kan voorlezen waardoor de spanningsboog van het verhaal toch kan gaan liggen.